Berlin Varto kultur gecesi uzerine - Hidir Ali Bingol

Berlin Varto kultur gecesi uzerine - Hidir Ali Bingol

Hıdır Ali Bingöl

VARTO KÜLTÜR GECESİNİN ARDINDAN

Bir konu hakkında yeterli bilgi sahibi olmadan yazmam. Eksiklerim olmaz mı? Mutlaka olacaktır, ancak eksiklerimi görerek bunları zaman içinde en aza indirmek zorundayım. Bu sadece benim için geçerli değil. Eksiklerimizi gidermek için, yapılacak yapıcı öneri ve eleştirilerden yararlanarak daha güzel günlere doğru yürümenin doğruluğuna inanıyorum.

1946 ve 1966 Varto depremleriyle ilgili ciddi calışması olanlardan biriyim. Bunların bir kısmı basın ve görsel yayınlarımız yayımlandı. Bir zamanlar ‘Kuş uçmaz, kervan geçmez’ olarak bilinen Varto‘ya yapılan sömürü, talan, haksızlıkları yazdım.

Bu yazımdaysa son yıllarda yapılan “Varto Kültür Geceleri” hakında düşüncelerimi yazmak ve sizlerle paylaşmak istiyorum.
Berlin’de yaşıyor olmam ve Berlin Varto Kültür Geceleriyle ilgili yazma hakını kendimde bulduğum için bu hakımı kullanmak istiyorum.

Alkışlanacak doğrular:

Varto derneklerinin geçmişi çok eskiye dayanmaz.
Bulundukları bölgelerde, Varto‘nun sesini duyuran ve bu çalışmalarda aktif görev alanları kutluyorum. Bu çalışmalarda bulunanların sayıları parmakla gösterilecek kadar azdır. ‘Daha güzel olabilirdi’ diyenlerin eleştirilerini de kabul ederek, onlara kulak vermeli ve onlar da çalışmalara çekilmelidir.
Günümüzün gelişmiş tekniğinde Varto’yu geceli gündüzlü yazan, haber yapan, yeni bilgileri aktaran ne kadar kişi veya web sayfamız var? Bunların sayıları eliyi geçmez. Sadece bu kardeşlerimizin Varto diye bir sorunları mı var?
Her Vartolu verdiği siyasi, din ve inanç mücadelesinin dörte birini Varto için verirse fazla sorun kalmaz diye düşünüyorum.
Kişi; Varto sorunlarını kendi siyasi ve madi çıkarı için kullanırsa kaybederiz! Varto üzerinden yapılan siyasi ve ticari çalışmalar; 1946 ve 1966 Varto depremi gibi Varto’yu sarsar!..

Eksikler:

Profesyonel kadro sahibi olunmadığından ötürü, mutlaka eksiklerimiz olacaktır. Bu işin bir yanı. Buna kimse bir şey diyemez. Kendi bilmediği gibi, kendi eksiklerini görmeyen, ya da görmek istemeyen, başkalarını aralarına almayı istemeyen dar kadrolara evet demek yanlışın yanlışı olur. İnsanın bilmediğini bilenden öğrenmesi bir nezaket bir marifettir. Bildik, bilmedik her şeyi biliyormuş gibi görünmek bir marifetsizliktir.
Bu tespitim sadece Vartolular için değil. Kendini bilmez kişi nereli ve kim olursa olsun, kendini bilmez kişidir! Ayrımına (farkına) varmadan hem kendi, hem de başkasının önünü tıkamıştır. Bu ağır eleştirim sakın yalnış anlaşılmasın, Vartolu birisi ya da birileri için değil, genel olarak her bölge, toplum ve çevre için geçerlidir. Bu ben olsam, benim için de geçerlidir.

Varto’nun Aydınlık Yüzü:

Varto dünyaya açılan açık bir penceredir. Anadolu’nun uzak doğusunda olmasına rağmen bulunduğu bölgenin incisi durumundadır. Sanatıyla, kültürüyle eşi az bulunan ilçelerden biridir.

19 Ağustos 1966 depreminden sonra Vartolular; yurtiçi ve yurtdışına çıktılar. Bulunduklari ülke, il ve ilçelerde sanayi toplumlarıyla, sınıf, sosyal ve kültürel etkinliklerle tanıştılar. Aydınlanmaya açık olan Varto halkı kendini geliştirdi. Sayısı çok kabarık olmasa da bir çok iş ve meslek sahibi yanında; sanatçı, aydın, yazar, şair, ozan, çizer, siyasi ve kültürel alanda çalışan insan yetişti.
Bir çok gereksinimden ötürü; yurtiçi ve yurtdışında köy ve Varto Kültür Dernekleri kuruldu. Varto yararına konserler, kültürel etkinlikler, sanat ve resim sergileri, tv ve internet üzeri Varto web sayfaları, gazete ve dergiler yayımlandı.
Buraya kadar herşey tamam. Tamam olmayan ne, biraz da sırasıyla ona bakalım:

Değerlerimiz:

Çok sayıda; aydın, entelektüel, sanatçı, yazar, şair, ozan, ressam, dil ve bir çok dalda uzman olan Vartolu var. Bunları daha da çoğaltmak mümkün. Esas amacım bu değerlerimize sahip çıkabiliyor muyuz, çıkamıyor muyuz sorusuna yanıt bulmaktır.
Varto’nun yüz yıllık bir aydınlanma, örgütlü geçmişi yok. Yukarıda da değindiğim gibi kendi coğrafyasında en büyük aydın, çağdaş insan yetiştiren bir ilçedir.

17 - 22 Temmuz 2006 tarihleri arasında Varto’da düzenlenen; 4. Koğ Festivali’ne katıldım. Zor şartlar altında düzenlenen bu festival; eksikleri yanısıra, başarıları eksiklerini kapatmıştı. O zor şartlarda, zor doğa koşullarına rağmen eksik teknik donanımlarıyla birlikte ayakta alkışlanan bir etkinlik olmuştu. Bu etkinliğe katılan ve benimde o tarihte bir televizyonda program yapıyor olmam katılan sanatçı dostlarımla kendi olanaklarım dahilinde üç ayrı bölümden olan söyleşiler gerçekleştirdim. Bunların bir kısmını 2006’da yayımladım. Bir kısmını da 2007 yılında Türkiye’de program yaptığım başka bir televizyon kanalında yayımladım.

Neden bunları yazma ihtiyacını duydum?
Festivale; Türkiye metropollerinden ve yurtdışından katılan Vartolulardan ulaşabildiklerimi Vartolu biri olarak bir araya getirmek; saz, söz, şiir ve sohbetimizle ekrana taşımak içindi. Frankfurt Varto Dernek Başkanı ve Dewdan Video sahibi olan Engin Ekrem Aslan’ın çekimiyle birlikte bu çalışmayı gerçekleştirdik.

Kimler vardı bu çekimde?

Demir Çelik (Varto Belediye Başkanı), Hüseyin Aydın, Kenan Çallı, Fırat Güneş, Soner Soyer, Ali Şeker, Hasan Karakaya, Yıldırım BeyazgÜl, Hasan Ağgül (İstanbul Varto Dernek Başkanı), Nuh Kaya (Ankara Varto Dernek Başkanı), Veli Beyazgül (Varto Der. Eyüp Şube Başkanı), Remzi Er (Hınıs Varto Kültür Dernek Başkanı), Engin Ekrem Aslan (Frankfut Varto Dernek Başkanı - Dewdan Video sahibi), Atila Vural, Özgür H. Demirhan, Mehmet Urulu (Weşan Teşan), Veysel Otunç, Mehmet H. Vural, Mehmet Can Dede. Bunlar söyleşi yapabildiğim Vartolu yazar, şair, sanatçı ve dernek başkanlarıydı. Vartolu sanatçıların hepsi bunlar mıydı? Hayır. Benim ulaşabildiklerim bunlardı.
Bunların dışında bir çok Vartolu yazar, şair ve sanatçımız var. Nülifer Akbal, Hülya Bozkaya, İhsan Özgür, Çetin Akgül, İmam Çetin, Erdal Kaya, Özür Barış, Akman Gedik ve daha bir çok Vartolu sanatçı dostumuz var. Sakın yalnış anlaşılmasın hepsinin emeğine saygı duyuyorum. İsimlerini verdiklerim sadece konuyu netleştirmek içindir.

Eksiklerimiz:

Varto kuruluşlarına bir dost eleştirisinde bulunmak istiyorum.
Yeni örgütlenme içinde olduğumuz için eksiklerimiz mutlaka olacaktır. Ancak epey eksiğimiz var. Önemli olan bunları yavaş yavaş nasıl gideririz sorusuna yanıt bulmaktır!.. İşte yazımın ana konusu tam da bu noktadır.

Berlin’den bir örnek:
2007 yılında Berlin Varto Kültür ve Daynışma Derneği’nin kültür gecesinden kısaca söz etmek istiyorum:
Bir düğün salonunda alışagelmiş bir programla kültür gecesi başlamıştı. Geceye katılanlara bazı güzel demeçler verilmişti. Ancak kültür gecesi düğün havasına boğulmuş bir gece haline dönüşmüştü. Değişik parti ve siyasi etkinliklerden gelen Varto Kültür ve Dayanışma Derneği yöneticileri bir kültür gecesinin içerik ve biçim olarak nasıl olduğunu biliyorlardı. Önemli olan bildiklerini hayata geçirmekti.
Hülya Bozkaya’da vardı. Hülya hanımı dinlemeye gidenlerden biri de bendim. Kötü organize sonucu düğün havası dağılmadı. Hülya hanım için gidenler, Hülya hanımı doğru dürüst dinleyemediler. Neden dinleyemediler? Gecenin akışı yanlış ve geç saate kadar sürdüğü için Hülya hanımın programı istendiği şekilde dinlenemedi. Bu 2007 Varto Kültür ve Dayanışma Gecesiyle ilgili kısa bir eleştirim.

Simdi gelelim dost düşüncelerime:

Yukarıda isimlerini yazdığım Vartolu yazar, şair, sanatçı vb... dostlarımızdan bir kaç kişi daha programa alınabilirdi. Zaman mı yoktu? Hayır zaman çoktu.
Düğün salonunda gece yaparsanız, geceye 90 dakika gecikmeli başlar ve uzun uzun bir kaç kez davul zurna eşliğinde halay çektirirseniz, masalara alkol servisi yaptırırsanız tabi ki zaman yetmez.
Salona giriş çıkışların verdiği rahatsızlıklar önlenmezse, rahatsız olanların dışarı çıkmaları veya salonu terk etmeleri yapılan eksiklerden ötürü değil mi?
Sunucu her sunumda, uzun uzun nutuk atarsa tabi ki zaman kalmaz.
Geceye katılan Vartolu ve Varto dostlarından başkaları değildi. Bu kişilerin kendilerine göre siyasi ve kültürel düşünceleri var. Siz bunları haps ederseniz ne olur? Zaman kalmaz. Gecenin adı ÜstÜnde: 8. Varto Kültür ve Dayanışma Gecesi. Siz gece boyunca uzun uzun bir siyasi partinin propagandasını yaparsanız tabi ki zaman kalmaz. Propagandanıza karşı değilim. Ancak gecenin adı propaganda yaptığınız partinin gecesinin adı olur. 8. Varto Kültür ve Dayanışma Gecesi olmaz. Olmaz çünkü geceye katılan Vartolu ve Varto dostlarının birden çok siyasi parti taraftarı, inanç, din, kültürel yapı, siyasi kuruluş vs... taraftarı var. Bunu tekellinize alarak insanları sindirdiğinizi sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Varto’ya faydalı olmaktan ziyade zarar veriyorsunuz.

Üzen Dikkatsizlik:
Mantıklı ve yerinde bir sinevizyon gösterimi hazırlanmıştı. Gece başlamadan önce sinevizyondan beyaz perdeye yansıyanların isimlerini sizlerle paylaşmak istiyorum:
Deniz Gezmiş, Mahir Çayan, Ulaş Bardakçı, Hüseyin İnan, Erdal Eren, İbrahim Kaypakkaya, Metin Göktepe, Pir Sultan, Muhlis Akarsu, Asım Bezirci, Hasret Gültekin, Seyit Rıza, Mahzuni Serif, Aşık Veysel, Ruhi Su, Yılmaz Güney, Musa Anter, Ahmet Kaya, Uğur Mumcu, Hırant Dink gibi saygın insanların portleri perdeye yansıyordu.

Kötü ve Üzen dikkatsizlik neydi?
Berlin 8. Varto Kültür ve Dayanışma Gecesi başlamadan sinevizyon dönmeye başladı. İyi, güzel bir şey diyeceğim yok. Sinevizyonun bir başlama, bir bitme süresi vardır. Davul zurna eşliğinde çekilen halaylar süresince, sanatçıların sahne aldıkları sürede, sunum ve konuşmalarda... kısacası gecenin başlamasın kapanışına kadar sinevizyon devam etmemeliydi.
En çok da buna üzüldüm.

Bazı Eleştirilerim:

8. Varto Kültür ve Dayanışma Gecesiyle ilgili düşüncelerimi şöyle sıralayabilirim:
13.03.2009’da Varto Kültür ve Dayanışma Gecelerinin sekizincisi yapıldı. Ben 4 geceye katılma şansına sahip oldum. İlklerini geçiyor ve 8. geceyi yazmak istiyorum.
Program çok zengin olmamasına rağmen; Kenan Çallı, Delil Dilaner ve Grubu, Grup Dewdan, Grup Yel, Davul Zurna, Weşan Teşan Show, Sinevizyon, konuşmacı olarak afişlerde adı geçmeyen Ali Rıza Tosun’du.
Kadife sesiyle Kenan Çallı’yı daha hoş bir ortamda dinlemek isterdim. Düğün ortamında çok iyi dinlendiğini söyleyemem!..

Önerilerim:

Varto Kültür Geceleri; üniversite salonlarında, tiyatro salonlarında, eğitim ve kültür salonlarında yapılmalı. Berlin’de yaşayan Vartoluların hemen hemen her hafta birden fazla düğünü olmakta, düğünlerde yeterince davul zurna çalınmaktadır. Yılda bir yapılan kültür gecesi davul zurnadan arındırılmalıdır.
İnsanların tatillerini Varto’da geçirme, boşaltılan köylere geri dönüş teşvikleri, yeni iş yerlerin açılması, fakülte kurulması, Varto‘daki şifalı ve kaynak sularımızın değerlendirilmesi için projeler yapılmalıdır. Varto Kültür Geceleri; alışa gelmiş düğün havasından kurtarılmadığı sürece ileri tarihlerde katılan insan da bulunmaz!..
Berlin, 13.04.2009
http://www.vartositesi.com/