Binlerce yıllık bir destan sinemalarda !

Dersim'in kayıp kızlarından sonra "Kayıp Şarkılar" da sinemalarda.
Sinema Salonlarına görkemli bir film yansımaya devam ediyor, Anadolunun Kayıp Şarkıları..
Aslında bu şarkılar hep dillerde, hep duyduğumuz bildiğimiz şeyler, ancak duyulmayan kısmı ÖTEKİ şarkılar, yani tüm yönlerle tarif edersek Doğu'nun Batı'dakileri , Batı'dakilerin Doğudakilerden ve Güneye, Kuzeye değişik coğrafyalarda yaşayan insanların ve kültürlerin diğer kültürlerdeki bu seslere "farklı" dil ve kültürlere uzak olması bihaber olması...
İşte Nezih ÜNEN yönetmenliğinde yollara düşen film ekibi Anadoluyu karış karış dolaşmış.Bir bakıyorsunuz Kommagene uygarlığının binlerce yıllık anıtları ekranda Adıyaman'ın Kahta'sındasınız, bir bakıyorsunuz Denizli, bir bakıyorsunuz Muş Varto'dasınız... sahne geçişleri muntazam bir arka planla bir birine eklemlenmiş.İnsanların doğal sesleri, en doğal ortamlarında kaydedilmiş ve söyledikleri şarkıların bir noktasından itibaren enstürmantallarla beslenmiş.Yani ses müziğe değil, ancak enstürmanlar en doğal enstürman, en güzel ses olan insan sesine uydurmuş kendisini.Bu yüzden hiç birşey yapay gelmiyor insana, kayıtlar bir yayla çadırında da yapılmış, evlerin balkonlarında da, ormanlar arasında kaybolmuş "uzak" köylerde de, daha görünür yerlerde bulunan ortamlarda da...
Varto'dan 2 Dengbej' de Anadolu'nun Kayıp Şarkılarında

Varto'da konuşulan Qurmanci dilinde stranlar seslendiren Dengbej Selahattin ve kardeşinin öyküsü de filmde konuk sanatçılar olarak yer alıyor ve kendi köyleri olan Gundemira ( Çayçatı) köyünde yapılan çekimlerde seslendirdikleri "Kewe Narine / Rebene (Nazlı Keklik / Yazıktır)" sinema perdesine yansıyor.
Dengbejlerimiz Gala'daydı !
Oldukça güçlü gırtlağı olan bu kardeşlerin sesleri dikkat çekmiş olmalı ki İstanbul Citylife sinemalarında yapılan Gala'ya gittiğimizde Dengbejlerimizi karşımızda görmek heyecan vericiydi.Kendileri ile karşılaştığımızda onlar da en az bizler kadar sevindiler. Basının ve konukların da büyük ilgisini çeken Varto'lu Dengbejler omuzlarındaki egal ve zaman zaman canlı performanslarıyla büyük ilgi uyandırdılar.
Ötekini duyabilmek-Dinlemek !
Film'in temel sloganı olan "bir birimizi duymaya / dinlemeye hazır mıyız ?" sorusuna bakınca, herkesin öte tarafa duvarlar kurduğu, herkesin "kendini biz" ötekini ise "dıştakiler" olarak algılayıp uzak durduğu yaşam formunda tüm dünya çapında insanlar arası ve kültürler arası yabancılaşma yaşanırken bu belgesel müzikalde Türkler , Kürtler, Lazlar, Ermeniler, Çerkesler, Süryaniler, Aleviler, ... değişik şekillerde de olsa kendilerini bulabiliyorlar. Sinema dilinin gücüyle birleştirilince ve görebildiğimiz kadarıyla yönetmenin de ön yargıları yıkma noktasındaki samimiyeti de işin içine girince gerçekten güzel bir çalışma çıkmış ortaya.Filmdeki şarkılar ve her birinin değişik öyküsü var ve bu yazıda sadece tek bir şarkıyı alıp çok şey söylemek bile mümkün. Özetle, İstanbul'un hızlı yaşamından Anadolu'nun dinginliğine uzanan çok renkli ve çok sesli yaşam sizi alıp götürüyor...
Uzayan proje, kaybedilen insanlar:
Film bir kaç yıldır sahnelenmeye çalışılsa da değişik sebepler yüzünden ilk gösterimi sürekli ertelenmişti.7 yıla varan bu uzun yolculuğun belki de en acı tarafı filmde bulunan, şarkılar türküler söyleyen ya da size bir hikaye anlatan insanlardan çok sayıda kişinin değişik sebeplerle filmin gösterildiğini göremeden hayatlarını kaybettiklerine dair bilginin "film bitti" düşüncesi uyandıran son dakikalarda perdeye yansıması oldu.Bu sahneyle birlikte artık öteki değil, içimizden biri haline gelen tüm "diğer" kütürlerdeki insanların artık yaşamadıklarını düşünmek o gün 7 salonda aynı anda galayı izleyen konukların, ama sonrasında sizler izlemeye gittiğinizde eminim hepinizin duygulanmanıza sebep olacak.Bu yüzden ışıklar yanana dek salonu terketmemenizi öneriyoruz...
Filmde de "unutulan" dil
Kendi alanında daha evvel benzer bir çalışma olmayan bu filmin belki ekleri veya farklı versiyonları çekilecek.Bizim kendi adımıza görebildiğimiz eksiklerden birisi "Zazaca" ya dair filmde tek bir lafın dahi edilmeyişi veya o kültüre ait bir klamın perdeye yansımaması olarak özetlenebilir.Yok olmak üzere olan bu dil, Anadolu'nun kayıp Şarkıları adlı projede yer almayı fazlasıyla hakediyordu ve filme eminiz güç de katacaktı.Ama ne yazıkki burda da unutulmuştu !
Mutlaka seyredin !
Yine de filmde emeği geçen herkesi tek tek kutlamak gerekiyor."Eşrefoğlu al haberi", "Dengbejler", "Macahel Halk Şarkısı" en çok akılda kalan sahneler olacak bizim açımızdan.
Eğer filme gitme şansınız varsa televizyonlara gelmesini beklemeden gitmenizi kesinlikle öneriyoruz.

Bizden söylemesi...

Haber:Veli BEYAZGÜL

Foto:Cevahir BUĞU

FRAGMAN